امام رضا (علیه السلام ) در رساله ذهبیه خود تدابیری را برای فصل تابستان بیان فرموده‌اند که خلاصه آن در قالب ۷ توصیه و تدبیر در این مطلب شرح داده شده است.

خبرگزاری تسنیم: امام رضا (علیه السلام ) در رساله ذهبیه(طب الرضا) تدابیری را برای فصل تابستان بیان فرموده‌اند که خلاصه آن در ادامه در قالب 7 توصیه و تدبیر آمده است:

1- پرهیز از تعب (فعالیت سنگین)

2- پرهیز از مصرف گوشت پر چرب و مصرف ماهی تازه و پرندگان

3- پرهیز از مشک و عنبر (عطرهای گرم)

4- مصرف سبزیهای خنک مثل خرفه، خیار سبز و خیار چنبر و غذاهای با طبیعت سرد و مرطوب (یؤکل فیه الاشیاء الباردة الرطبة)

5- مصرف میوه‌های آب‏دار

6- مصرف ترشی‏ها

7- نوشیدن آب خنک ناشتا

غذا شناسان و دانشمندان بزرگی که سالیان دراز از عمر خود را درباره مطالعه خواص گوناگون میوه ها صرف کرده اند می گویند:کمتر میوه ای است که برای بدن انسان از نظر غذایی به اندازه این سه میوه مفید و موثر باشد.آنها می گویند: روغن زیتون برای تولید سوخت بدن ارزش بسیار فروان دارد کالری حرارتی آن بسیار است و از این جهت یک نیروبخش است.در خرما ،کلسیم وجود دارد که عامل اصلی استحکام استخوانها است و نیز فسفر وجود دارد که از عناصر اصلی تشکیل دهنده مغز و مانع ضعف اعصاب می باشد.دانشمندان در خرما سیزده ماده حیاتی و پنج نوع ویتامین کشف کرده اند.اما در مورد انگور :به قدری عوامل موثر دارد که می توان گفت یک داروخانه طبیعی است و غذای کامل محسوب می شود.انگور دو برابر گوشت در بدن ایجاد حرارت می کند .ضدسم است و برای تصفیه خون ،دفع رومانیسم ،نقرس وزیادی اوره خون اثر درمانی مسلمی دارد.
دستورات طب و بهداشت از نظر اسلام،ص 34

یکی از فست فود هایی که خانواده ها بسیارمصرف می کنند ساندویچ فلافل است.یکی از روش های پخت سالم و خانگی آن طبق دستور زیر است.
ابتدا یک لیوان نخود و یک استکان لپه به مدت 24 الی48 ساعت خیس کرده سپس آن را سه با ر چرخ کرده سپس یک عدد سیب زمینی نیم پز ،یک عددگوجه متوسط، یک عدد نان ساندویچ را چرخ کرده، سپس یک پیاز بزرگ رنده شده ی آب گرفته را اضافه کرده در آخر تخم گشنیز،زیره سیاه یا سبز،ادویه کاری،پودر زنجبیل،پودر فلفل دلمه ای، پودر عنبه،بکینگ پودر از هر کدام یک قاشق چای خوری وپودر سیر گنجد سفید خمیر مایه فوری یک قاشق مربا خوری و نمک و فلفل به میزان لازم اضافه می کنیم. مواد را خوب ورز داده و پارچه روی آن انداخته آنها را یک ساعت استراحت می دهیم .ودر آخر آنها را سرخ کرده البته اگر دیدید مواد خیلی سفت است یک عدد تخم مرغ هم اضافه میکنیم.

امام رضا علیه السلام در طب‌الرضا غلبه مزاج بلغم در فصل زمستان را محتمل برشمرده‌اند که با عنوان مزاج زمستانی از آن یاد می‌شود. از این رو مطابق تدابیر غذایی امام رضا (علیه السلام) بر اساس ماه‌ها و فصل‌ها کسانی که طبع سرد دارند، نباید از غوره و فرآورده‌های آن استفاده کنند. ولی افراد گرم مزاج که مبتلا به بیماری‌های حرارتی می‌شوند می‌توانند از آن استفاده کنند چرا که غوره مزاج را سرد و خشک کرده و حرارت خون و صفرا در بدن را کم می‌کند و باعث از بین رفتن صفرا و بلغم موجود در معده می‌شود. از این رو کارشناسان طب اسلامی معتقدند فردی که به چاقی دموی مبتلا است برای لاغر کردن باید از مواد غذایی سرد و خشک استفاده نماید چرا که این افراد دارای طبیعتی گرم و تر هستند و برای لاغری باید به روش درمان به ضد استفاده کرد که مصرف غذاهای سرد و خشک می‌تواند موجب لاغری فرد شود و آب‌غوره یکی از غذاهای سرد و خشک است.

اولین خاصیت انگور برطرف کردن آثار افسردگی و ایجاد روحیه شادابی است. به نقل از پیغمبر (صلی الله علیه واله ) آمده است: نوح علیه السلام به خدا شکایت کرد از غم و غصه، خدا بر او وحی نمود که انگور بخور زیرا انگور غصه را از بین می‌برد

یکی از خواص آب غوره رفع تشنگی و تعدیل اشتها است و برای همین در عیون اخبار الرضا (علیه السلام) این سخن از امام رضا(علیه السلام)  آمده است که شخص مسافر لازم است در حین مسافرت آب غوره و سرکه و زیتون خام بخورد. (عیون اخبار الرضا، ج 2 ، ص30)

و در آخر این که: باید در نظر داشت که افرادی که به زخم معده و یا زیادی اسید معده مبتلا هستند و یا شش‌های آن‌ها ناراحت است خوردن غوره برای آنان ممنوع می‌باشد.

یکی از مشتقات انگور سرکه است که برای آن هم خواص درمانی بسیار زیادی نقل شده است. در میان توصیه های امام رضا (علیه السلام) سفارش‌های ارزشمندی وجود دارد که شایسته توجه است.

* امام ((علیه السلام) ) توصیه می‌کند که خوب است انسان غذا را با سرکه شروع کند. محمد بن علی همدانی گوید: مردی در خراسان خدمت امام رضا (علیه‌السلام) بود. غذایی برای آن حضرت آوردند که با آن سرکه و نمک بود. آن حضرت آغاز غذا را با سرکه شروع کردند، آن مرد گفت: قربانت گردم، شما به ماها امر کردید با نمک شروع کنیم! آن حضرت فرمودند: این مثل آن است، به درستی که سرکه ذهن را قوی و عقل را زیاد می‌کند. (طب و درمان، ص 140)

* و در سخنی دیگر می‌فرمایند: کسانی که نمی‌خواهند گوش‌هایشان سست و فرو آویخته باشد یا اینکه از افتادن و بزرگ شدن لوزه‌های خود بیمناک هستند، بهتر است هر وقت که شیرینی می‌خورند، به دنبالش اندکی سرکه غرغره کنند.

* و همچنین در بیان اهمیت این ماده مفید می‌فرمایند: شخص مسافر لازم است در حین مسافرت آب غوره و آب سرکه و زیتون خام بخورد.

* و در حدیثی دیگر امام رضا ((علیه السلام) ) سرکه را برای صفرا مفید دانسته می‌فرماید: نعم الادام الخل؛ یکسرالمرّة و یحیی القلب: نیکو نان‌خورشی است سرکه: صفرا را می‌شکند و دل را زنده می‌سازد.

* و همچنین می‌فرماید: بهترین خورش سرکه است و هر خانه‌ای که در آن سرکه باشد اهل آن خانه بی‌نیاز هستند. (عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 30)

یکی از مشتقات اصلی انگور مویز است که برای آن خواص درمانی زیادی در میان ارشادات پزشکی و احادیث طبی نقل شده است.

* امام رضا علیه‌السلام از پدران خود، از امام علی علیه‌السلام نقل کرد که آن حضرت فرمود: مَنْ أکَلَ إحْدی وَ عِشْرینَ زَبیبَةً حَمْراءٌ عَلَی الرِّیقِ، لَمْ یَجِدْ فی جَسَدِهِ شَیْئاً یُکْرِهُهُ.«کسی که 21 عدد کشمش سُرخ در صبحگاهان تناول کند، در جسم خود دردی که او را نگران کند، نخواهد یافت.». (1)

* امام رضا علیه‌السلام همچنین از پدران خود از امام علی علیه‌السلام نقل کرد که آن حضرت فرمود: اَلزَّبیبُ یَشُدُّ الْقَلْبَ، وَ یَذْهَبُ بِالْمَرَضِ، وَ یُطْفِی‌ءُ الْحَرَارَةَ، وَ یَطیبُ النَّفْسَ. «کشمش جان را قوی و بیماری را از تن بیرون می‏کند و گرمای بدن را فرو نشانده و روح را شاداب می‏سازد.»(2)

* و در حدیثی دیگر امام رضا علیه‌السلام از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمۆمنین علیه‌السلام نقل کرد که آن حضرت از پیامبر چنین نقل فرمود: عَلَیْکُمْ بِالزَّبیبِ فَإنَّهُ یَکْشِفُ الْمُرَّةَ، وَ یَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ، وَ یَشُدُّ الْعَصَبَ، وَ یَذْهَبُ بِالْأعْیاءِ، وَ یُحْسِنُ الْخُلْقَ، وَ یَطیبُ النَّفْسَ، وَ یَذْهَبُ بِالْغَمِّ؛ «بر شما باد مصرف کشمش، که کشمش تلخی‏ها را می‏زداید، بلغم را از بدن بیرون می‏راند، اعصاب را قوی می‏کند، سُستی‏ها را از تن می‏زداید، اخلاق را نیکو و روح را شاداب و غم و اندوه را برطرف می‏سازد.»(3).

1.بحارالأنوارج 66 ص 151 ح 3
2. بحارالأنوار ج 63 ص 152 ح 5
3. بحارالأنوار ج 66 ص 151 ح 1

یکی از لذیذترین میوه‌هایی است که خداوند برای انسان آفریده است که بارها در قرآن مجید نام این میوه به صورت مفرد (عنب) و جمع (اعناب) ذکر شده است.اولین خاصیت انگور برطرف کردن آثار افسردگی و ایجاد روحیه شادابی است. به نقل از پیغمبر (صلی الله علیه وآله) آمده است: نوح (علیه السلام )به خدا شکایت کرد از غم و غصه، خدا بر او وحی نمود که انگور بخور زیرا انگور غصه را از بین می‌برد. (بحارالانوار. ج 62. ص 298)

* خاصیت دیگر انگور کمک به گوارش و هضم غذا است. امام رضا علیه السلام درباره مصرف انگور از پدرانش از رسول خدا (صلی الله علیه وآله ) نقل می‌کنند که فرمودند: انگور را دانه دانه بخورید که گوارا و هضم‌کننده می‌شود. (عیون اخبار الرضا. ج 2. ص 35)

* امام رضا (علیه السلام) همچنین از آن به عنوان غذای کامل یاد کرده و درباره امیر مومنان حضرت علی (علیه السلام )نقل می‌فرماید که ایشان نان را با انگور می‌خوردند. (بحارالانوار، جلد 66، صفحه 150)

1-تا زمانی که گرسنه نشده اید، برسر سفره ننشینید.
2-کمی قبل از سیر شدن دست ازغذا بکشید.
3-شبها قبل از خواب ، حتما اجابت مزاج انجام شود.
4-تنها زمانی که درسلامت ونشاط به سر می برید ، هرنوع غذایی که هوس کردید،میل کنید(البته به استثنای غذاهای ممنوع)
5-هنگام کسالت وبی میلی از هیچ نوع مواد خوراکی ونوشیدنی استفاده نکنید.
6-هرگاه اولین لقمه غذا رادردهان گذاشتید واحساس خوبی به شما دست نداد؛ غذا را میل نکنید تاکاملا اشتها پیدا کنید.
7-هنگام بیماری یا کسالت ، هر نوع غذا یا خوراکی راکه هوس کردید ، میل نکنید، بلکه عکس آن غذاها را میل کنید.

برگرفته از کتاب: پانزده روز تاسلامتی