چکیده

یکی از فضایل والای انسانی که مورد توجه تمام ادیان توحیدی به ویژه دین مبین اسلام است، زهد می باشد که از لحاظ لغوی به معنای بی رغبتی و عدم گرایش قلبی به چیزی  و رها کردن آن است و از لحاظ اصطلاحی عبارت است از این که انسان ضمن برخورداری از دنیا، آن را بر آخرت ترجیح ندهد.،و پرهیز از جاذبه های دنیا و متوجه ساختن دل به خداوند و آخرت از طریق عبادت و ذکر خداوند.

از عواملی که باعث ایجاد روحیه زهد وبی رغبتی به دنیا و مظاهر فریبنده آن که، خداوند انبیاء و رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) را برحذر داشته است ؛ می توان به:  جهان شناسی و یقین به حقیقت و مبدأ هستی، بینش صحیح به معاد و آخرت و اعتقاد به بقای آن، شناخت درست دنیا (دنیا شناسی)، خودشناسی اشاره کرد.

زهد دارای آثار دنیوی و اخروی است . آثار دنیوی زهد عبارت است از :آرامش و سکون نفسانی، سخاوت ،

تقویت دین داری وتجلی فطرت خداجویی، ایثار، رشدحکمت و علم درونی، صبر و ثبات، همدردی با محرومان، پرهیز از اسراف، تقویت و افزایش تعقل و اندیشه ، عطوفت و مهربانی،کوتاه شدن آرزوها، شکرگذاری نعمت های الهی ، غنای نفس و آزادگی روحی و آثار اخروی زهد درقبر و فشار قبر و بهشت  ونعمت های بهشتی نمود می کند. امیرالمؤمنین (علیه السلام) زهد را چنین تعریف می فرمایند: « تمام زهد در میان دو جمله قرآن است که خداوند در آیه 22 و23 سوره حدید می فرماید: این برای آن است که برای آن چه از دست داده اید غمگین نشوید و آن چه به شما داده شده دل بسته و مغرور مشوید. » زیرا همه اینها مظاهر دنیا ست و ازبین رفتنی است. تفاوت زهد با رهبانیت در این است که رهبانیت بریدن از مردم و روی آوردن به عبادت است براساس این اندیشه که کار دنیا و آخرت از یکدیگر جداست، یا باید به عبادت پرداخت یا باید متوجه زندگی و معاش بود. اما زهد اسلام مسئله جدابودن حساب این جهان و آن جهان را مطرح نمی کند بلکه این دو جهان به هم مرتبط است و زهد اسلامی در متن زندگی قرار دارد. انواع زهد را می توان این گونه تبیین نمود : زهد در حرام، زهد در مشتبهات، زهد در حلال، زهد در ما سوی الله.

کلیدواژه ها :رهبانیت ، ورع ، دنیا ، قناعت ، زهد.