از مهمترين روشهاي انتقال اطلاعات، تدوين و انتشار مقاله علمي است، مقاله به منزله يك سند علمي و ملاك ارزيابي توان علمي نويسنده است.
مراحل پژوهش:
1- مسأله يابي و طرح تحقيق
2- اجراي تحقيق: گردآوري اطلاعات، ارزيابي، داوري و نتيجه گيري
3- تدوين گزارش در قالب¬هاي كتاب، پايان¬نامه يا مقاله علمي

طرح پژوهش:به نقشه كار پژوهشگر براي حل مسأله پژوهش گفته مي¬شود.

اجزای ‌يك مقاله علمي:
1. عنوان مقاله و نام مؤلف يا مؤلفان
2. چكيده
3. كليد واژه
4. مقدمه
5. بدنه و متن اصلی
6. نتيجه
7. استناد (منابع و مأخذ)
توضيح تفصيلي اين اجزا به شرح ذيل است:
1. عنوان:
پختگي عنوان، حاكي از توان علمي نويسنده و عنوان نامناسب ارزش مقاله را كم مي كند. اين عنوان ناظر به مسأله تحقيق و پرسش اصلي است. همچنين پوشش دهنده ي واژگان كليدي است. پس بايد گويا و رسا باشد، در عين حال اختصار عنوان، ‌يك امتياز است و كلمات بايد بين سه تا هشت كلمه باشد. عنوان نبايد اعم يا اخص از محتواي مقاله يا از روي تعصب باشد. زمان انتخاب عنوان مي-تواند در ابتدا و يا تكميل يا در حین کار یا پس از تکمیل و در انتها باشد و تا آخرین مراحل امکان تعویض داشته باشد. از عناوين كليشه¬اي بايد پرهيز شود و در مقالات علمي،‌ عنوان باید علمي و به دور از صنايع ادبي و ابهام آميز باشد.
2. چكيده مقاله:
در چكيده بايد با استفاده از كلمات متن،‌ عصاره مقاله را در 150 تا 200 كلمه آورده شود. آن خلاصه جامعي از محتواي يك گزارش پژوهشي است كه هدف¬ها، پرسش ها، روش ها و يافته هاي پژوهش را به اختصار دارد و اين آيينه پژوهش است و مخاطب را تحريص و تشويق به خواندن مي كند. اجزاي چكيده شامل دلايل نگارش و بيان مسئله و مشكلي است كه در مقاله مورد توجه قرار گرفته و نظرهاي مختلف پيرامون آن بررسي شده و ادله ها و شواهد كافي در همان راستا بررسي و نتايج علمي بدست آمده را باز مي نمايد و بايد از زبان خود پژوهشگر (نه نقل قول) به صورت فعل ماضي آورده شود. در چكيده بهتر است كلمات كليدي هم بيايد. چكيده غير از فهرست يا مقدمه است و جزئي از محتواي مقاله و اجمالي از مطالب تفصيلي آن است و از طريق مطالعة فهرست مطالب، مقدمه و نتايج نوشته مي شود. در چكيده لازم نيست به منابع و مآخذ، ارجاعي انجام شود و از بيان خطابي، مثال و توضيح مفاهيم پرهيز مي شود. براي مهارت افزايي در اين رابطه، بهتر است چكيده مقالات علمی مطالعه و مرور شود تا الگويي فرا راه محققان باشد. چكيده در حقيقت بخش کامل، جامع و مستقل از اصل گزارش است پس نبايد پيش از گزارش پژوهش تهيه شود.
3. كليد واژه:
كلماتي است برآمده از متن مرتبط با موضوع اصلي مقاله كه خواننده با مطالعه آنها، به محتواي اصلي پژوهش پي مي برد. در حقيقت، كليد واژه ها، در حكم موضوعات جزئي مقاله اند كه پس از چكيده مي آيند. واژگان كليدي به خواننده كمك مي كند تا پس از خواندن چكيده و آشنايي اجمالي با روند تحقيق، بفهمد چه مفاهيم و موضوعاتي در اين مقاله مورد توجه قرار گرفته است.
كليد واژه در مقاله، نقش «نمايه» و در كتاب ها و پايان نامه ها، نقش فهرست را دارند. اين واژگان، نماي كلي مقاله را در ذهن تداعي مي كنند. ميانگين واژه -هاي كليدي يك مقاله، پنج تا هفت، كلمه است (سرمد، 1379، ص 321). انتخاب درست كليد واژه ها به نمايه سازي استاندارد مقاله در پايگاههاي الكترونيكي علمي -پژوهشي كمك مي¬كند و دسترسي مخاطبان را به مقاله تسهيل مي¬نمايد. كليد واژه هاي اصلي باید با عنوان و مسأله تحقيق و در حد امكان با سرفصل ها تناسب داشته باشد.
4. مقدمه
يكي از بخش هاي مهم مقاله علمي و روزني براي ورود خواننده به دنياي درون مقاله و در حكم نقشه راه است. وظايف اصلي مقدمه، روشن ساختن موضوع، مشخص نمودن هدف و به دست دادن طرح و نقشه ارايه مطالب است. در مقدمة مقاله، مسئله تحقيق و ضرورت انجام آن و اهداف آن از نظر بنيادي و كاربردي به صورت مختصر بيان مي شود و از ذكر جزئيات پرهيز مي شود.
معمولاً داوران و ارزيابان براي شناخت قوت علمي مقاله، تنها به مقدمه و نتيجة آن نظر مي كنند، بنابراين بايد آن را دقيق و مناسب متن مقاله بنويسيم. هدف اصلي يك مقدمه حرفه اي، پاسخ به پرسش هايي چون: اين تحقيق چه اهميتي دارد؟ چه كساني از آن بهره¬مند مي¬شوند؟ چه نيازي به حل اين مسأله داريم؟ و چه انگيزه اي باعث شد تا اين مقاله نوشته شود؟
در واقع يك مقدمه خوب شامل توضيح درباره پيشينه تحقيق، ضروت ها، روش، ساختار، مباحث و منطق حاكم بر فصول است و اينكه چرا اين تحقيق ادامه منطقي گزارش هاي پيشين است. مقدمه نبايد مفصل و طولاني باشد بهتر است حداكثر دو صفحه يا يك ششم كل مقاله باشد.
سير نگارش مقدمه هم از مطالب عام به خاص است. از جنبه هاي كلي شروع مي شود و رفته رفته به بخش هاي تخصصي تر مي پردازد.

موضوعات: پژوهشی
[دوشنبه 1391-12-21] [ 12:19:00 ب.ظ ]